Riskli bebek nedir?

Doğum öncesi, doğum sırasında veya doğumu izleyen erken dönemde; genel sağlık, büyüme, gelişme veya yaşamsal fonksiyonlar açısından sorun yaşayan veya sorun yaşama olasılığı artmış bebekler “riskli bebek” olarak tanımlanır.

Riskli bebek grupları şunları içerir:

• Erken doğum (prematüre), özellikle 32 hafta ve öncesinde doğmuş olmak
• Düşük doğum ağırlığı, özellikle 1500 gramın altında doğmuş olmak
• Doğum sırasında oksijensiz kalma (perinatal asfiksi, hipoksik-iskemik ensefalopati)
• Serebral palsi
• İntrakraniyal kanama (beyin kanaması)
• Doğum travmaları
• Nekrotizan enterokolit (bağırsaklarda ciddi dolaşım bozukluğu ve/veya kanama)
• Doğumsal anomaliler (kalp, böbrek, sindirim sistemi, kas-iskelet sistemi vb.)
• Genetik sendromlar (Down Sendromu, spinal musküler atrofi-SMA, kistik fibrozis, talasemi vb.)
• Uzun süreli yoğun bakım ve solunum cihazına bağlı kalma öyküsü
• Evde oksijen desteğine ihtiyaç duyma
• Büyük cerrahi girişimler
• Metabolik hastalıklar
• Epilepsi
• Ağır enfeksiyonlar (yenidoğan sepsisi gibi)
• Ailede ciddi psikososyal sorunlar veya annede ağır doğum sonrası depresyon
• Yetersiz sosyal destek
• Bebeğin sağlığını ve gelişimini olumsuz etkileyebilecek diğer tüm durumlar

Riskli bebekleri kimler izlemeli?

Riskli bebeklerin takibi, bu alanda deneyimli çok sayıda uzamandan oluşan (multidisipliner) bir ekip tarafından yapılmalıdır. Çünkü bu bebeklerin ihtiyaçları tek bir alana sınırlı kalmaz; tıbbi, gelişimsel, beslenme, psikososyal ve aile desteği gerektirebilir.

Riskli bebek izlem ekibinde yer alan uzmanlar:

• Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı
• Yenidoğan uzmanı
• Çocuk yoğun bakım uzmanı
• Gelişimsel pediatri uzmanı
• Çocuk nöroloji uzmanı
• Çocuk ruh sağlığı (çocuk psikiyatrisi) uzmanı
• Kulak burun boğaz ve göz uzmanı
• Fizik tedavi ve ortopedi uzmanı
• Genetik uzmanı
• Fizyoterapist
• Ergoterapist
• Dil ve konuşma terapisti
• Çocuk gelişimci
• Hemşire (yenidoğan/pediatri alanında deneyimli)
• Beslenme terapisti ve diyetisyen
• Psikolog, sosyal hizmet uzmanı
• Özel eğitim uzmanı

Bu ekibin koordineli çalışması, bebeğin sağlığını korumak ve gelişimini desteklemek açısından çok önemlidir.

Riskli bebek izleminin önemi

Riskli bebeklerin izlenmesi, sağlık sorunlarının ve gelişimsel gecikmelerin erken fark edilmesini sağlar. Erken tanı konulan sorunlarda, zamanında başlanan tedavi ve destek hizmetleri ile uzun vadede çok daha iyi sonuçlar elde edilir.

Riskli bebek izlemi ayrıca aileye rehberlik eder. Bebeğin bakımında karşılaşılabilecek güçlükler konusunda aile bilgilendirilir, psikososyal destek sağlanır ve aile sürece aktif olarak katılır.

Riskli bebeklerin takibi nasıl yapılır?

Riskli bebekler taburcu olduktan sonra ilk günlerden başlayarak belirli aralıklarla düzenli kontrollerden geçirilir. Bu kontrollerde:

• Bebeğin büyümesi (kilo, boy, baş çevresi),
• Beslenme durumu,
• Motor, zihinsel, dil ve sosyal gelişimi,
• İşitme ve görme taramaları,
• Gelişimsel testler, laboratuvar ve görüntüleme sonuçları değerlendirilir.

Her bebek için izlem sıklığı ve süresi farklıdır. Ancak genellikle yaşamın ilk 2 yılı en kritik dönemdir. Bazı riskli bebeklerde takip 5 yaşa kadar, hatta okul çağına dek devam edebilir.

Aileler için farkındalık

Riskli bebeklerin düzenli takibi, sadece bebeğin sağlığı için değil, ailenin kendini güvende hissetmesi için de önemlidir. Aileler, bebeğin gelişiminde bir gecikme veya sağlık sorununu en erken dönemde fark edip, profesyonel destek alarak çocuğun geleceğini olumlu yönde etkileyebilir.

Doç. Dr. Muhammet Şükrü Paksu Muayenehanesi

Çocuk Gelişimi Departmanı

Ergoterapi Departmanı

Dil Konuşma Terapisi Departmanı

Mimarsinan Mahallesi 176. Sokak No: 6AB

Atakum-SAMSUN

Tel: 0552 369 06 55