Dil ve konuşma terapisti; iletişim, dil, konuşma, ses, yutma alanlarında sürecin gelişini ve takibi, bozuklukların tanılanması, rehabilitasyonu ve dil konuşma terapisi alanının bilimsel çalışmalarıyla ilgilenen sağlıklı hasta veya engelli bireylerin yaşam kalitelerinin arttırılmasını amaçlayan sağlık meslek elemandır. (DKTD)

Dil ve konuşma, terapistleri konuşma sesi bozuklukları (artikülasyon bozukluğu, fonolojik bozukluk, çocukluk çağı konuşma apraksisi), akıcılık bozuklukları (kekemelik, hızlı bozuk konuşma), disleksi, disgrafi, alternatif ve destekleyici iletişim, ses bozuklukları, yutma bozuklukları, dil bozuklukları (gelişimsel dil bozuklukları, edinilmiş dil bozuklukları, ikincil dil bozuklukları, motor konuşma bozuklukları, (apraksi, dizartri), rezonans bozuklukları (dudak damak yarığı), işitme engeli, beslenme bozuklukları, otizm, down sendromu gibi nedenlere dayalı dil ve konuma problemlerine bağlı dil ve konuşma problemlerinde aktif olarak çalışırlar.

Dil ve konuşma terapistleri bebek, çocuk, ergen, yetişkin ve yaşlılarla çalışmaktadır.

Gecikmiş Dil Konuşma: Çocuğun konuşulanları anlama ve konuşmayı kullanarak iletişim kurma becerilerinin yaşıtlarından geri kalmasıdır.

Artikülasyon / Sesletim Bozukluğu: Seslerin, hecelerin ya da sözcüklerin yanlış üretilmesidir. Konuşma için ihtiyaç duyulan seslerin tamamı ya da bir kısmının üretilememesidir.

arı                   ayı                                          top                       dop

kitap               titap, kipat                             güneş                    düneş

mavi               vavi                                        portakal               porkatal

şişe                 sise

Kekemelik: Konuşma akıcılığının bozulmasıdır. Ses, hece, kelime, cümle tekrarı, uzatma, blok şeklinde görülebilir.

ka-ka-kapı                 tekrar             Ssssilgi           uzatma             t-ooop       uzatma

kapı-kapı-kapı          tekrar             Si-si-silgi        tekrar                       

kkk-kapı                    blok

1.) Çocuğumun benden sonra bir kelimeyi tekrar etmesinde “ısrar etmeliyim”      Yanlış

İletişim kurma arzusu içeriden gelir. Israr etmek, iletişim kurma arzusundan farklıdır. İletişim her zaman etkileşimle başlar. Kelime ya da cümleyi tekrar etmesini istemek yerine, iletişimi başlatabileceği eğlenceli fırsatlar yaratarak deneyimlemesine yardımcı olur.

2.) Normal şekilde gelişmekte olan geç konuşan çocuklar her zaman yaşıtlarına yetişir.   “Yanlış”

Araştırmalar, konuşmaya geç kalan ve diğer gelişimleri normal süreci takip eden çocukların yaklaşık % 40-50’sinin tek başına akranlarını yakalayamadığını göstermektedir. Yaşıtlarını yakalıyor gibi görünse de okuma güçlüğü, sosyal beceriler sonraki akademik başarıları için daha büyük risk altındadır. Mutlaka bir dil ve konuşma terapistine başvurmanız önerilmektedir.

3.) “Bilgi kartlarını” kullanmak tek başına dil gelişimini destekler.            Yanlış

Kartlardan yeni bir kelime öğrenmek, çocuğa resme yanıt olarak bir kelime söylemeyi öğretir. Bu, çocuğun kelime kelimenin anlamını gerçekten anladığı anlamına gelmez. Yeni kelimeler günlük yaşamdaki anlamlı etkileşimler sırasında öğrenilir.

4.) Seans verimliliğini arttırmak için aile neler yapmalı?

Terapi sürecinde aile, çocuk, terapist, çevre faktörleri bulunmaktadır. Seans verimliliğini arttırabilmek için terapistin çocuğunuza yönelik verdiği tavsiye ve çevre düzenlemelerini uygulamak, seansların düzenli devam ediyor olması, verilen ödevlerin yapılması ve terapist – aile güven ilişkisi süreç için önemlidir.

5.) Seans sürecini ne belirler?

Seans sürecini aile, terapist, çocuk belirler. Planlanan terapiye devamlılık, ödevlerin yapılması, çocuğun motivasyonu ve terapiye hazır olması, terapi odası gibi faktörler terapi sürecini etkiler.

6-) Ekran ve dil konuşma terapisi

Televizyon, tablet, telefon kullanımı gelişen teknoloji çağında hem avantaj hem dezavantaj oluşturabilmektedir. Ekran maruziyeti çocuklara tek taraflı bir bilgi akışı sağlamaktadır. Dili kullanmaları ve kendilerini ifade etmeleri için fırsat sunmaz ve sonuç olarak çocuklarda gecikmiş konuşma olmak üzere bazı dil ve konuşma sorunları ortaya çıkarabilir. Ekran süresi sözcük dağarcığını arttırmak yerine azaltmaktadır.

7-) Çocuğumu evde nasıl destekleyebilirim?

Gün içerisinde yaptığımız işlere çocuğunuzu da dahil edin. Örneğin yemek yaparken “bak bu patates, patatesi soydum, şimdi doğruyorum” gibi çocuğunuzun seviyesine uygun olacak şekilde yaptığınız eylemleri adlandırın. Bu şekilde deneyimleyerek öğrenmesi için fırsat yaratmış olursunuz.

😎 Dil ve Konuşma Terapisi nedir?

Dil ve Konuşma Terapisi 4 yıllık lisans eğitiminden sonra dil, konuşma, ses, yutma, iletişim alanında bozuklukların önlenmesi, belirlenmesi ve terapi süreci ile çalışan sağlık alanıdır.

• Gecikmiş konuşma – Ses bozuklukları
• Sesletim bozukluğu (harf söyleyememe) – Motor konuşma bozuklukları
• Kekemelik / akıcılık bozuklukları – Afazi
• Otizm – Dudak / damak yarıklıkları
• Down sendromu – Yutma bozuklukları

Dil ve konuşma terapisti yukarıdaki alanlarda yaşanan sorunlar için değerlendirme ve uygun terapi sürecini planlayan, yürüten kişidir.

9-) Çocuğunuzun geç konuşma nedenleri

• İşitme sorunları: Duymada yaşanan problem anlama, öğrenme, üretimi etkileyecektir.
• Oral-motor sorunlar: Konuşma üretimi için dudak-dil-çenesini kontrol etmesini ifade eder.
• Öğrenme güçlükleri
• Nörolojik problemler
• Çevresel faktörler

10-) Çocuğumu evde nasıl desteklemeliyim?

Çocuğunuzun kelime dağarcığını geliştirmek için sürekli soru sormayın. Çocuğunuz sizinle veya yetişkinle konuşurken kendilerini sınavda gibi hissetmemelidirler. Çocuk iletişimden keyif almalıdır. Soru bombardımanına tutmak yerine ilgilendiği nesnelerle ilgili yorum yapabilirsiniz.

11-) Çocuğum çok güzel konuşuyordu, bir anda takılmaya başladı;

• Köpekten korktu,
• Nazardan oldu,
• Kekeme arkadaşını taklit etti,
• Yanında tartıştık,
• Kardeşini kıskandı,
• Annesi işe başladı,
• Dil bağı var

gibi durumlar kekemeliğe neden olmaz.  Kekemelik genetik ve fizyolojik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar.

12-) Çocuğum konuşmuyor, terapiye ne zaman başlamalıyım?

0-6 yaş dönemi dil edinimi için kritik dönemdir. Bu dönem geçtikten sonra dil öğrenimi yavaşlar. Dil ve konuşma terapisine başlamanın yaşı yoktur. Erken müdahale önemlidir.

• Abisi de geç konuştu,
• Aslında çok zeki, tembellikten konuşmuyor,
• Okula başlayınca düzelir,
• Erkek çocukları geç konuşur,

gibi düşünceler terapi sürecinin gecikmesine neden olur.

13-) Çocuğumu nasıl desteklemeliyim?

Çocuğunuzun dil konuşma gelişimini desteklemek için ona model olun. Çocuğunuzun söylemesini istediğiniz kelime ya da cümleler için “söyle, tekrar et, isteyince ne güzel söylüyorsun, su, suyunu alabilirsin, bardağa su koydum” şeklinde model olabilirsiniz. Bunu bir kez yapmak yerine rutin şekilde tekrarlamanız öğrenmesi açısından faydalı olur.

14-) Neler kekemeliği geçirmez?

• Bağırarak kitap okumak – Türbede uyutmak
• Nefes egzersizleri – Et-kuruyemiş yedirmek
• Düşünerek ve sakin konuşmak – Kurban kesmek
• Balon şişirme – Kurban kanını alına sürmek
• Mum üfleme – Hocaya götürmek
• Ağıza çakıl taşı doldurup konuşmak

15-) Çocuğumun konuşmasını ben anlıyorum ama çevredekiler anlamıyor, ne yapmalıyım?

Çocuğunuz 4 yaşına geldiyse ve hala söylediklerini anlamakta zorlanıyorsanız mutlaka dil ve konuşma terapistinden yardım almalısınız. Zamanında yapılmayan değerlendirme ve terapinin gecikmesi nedeniyle çocuklar okul çağında okuma-yazmada, akademik hayatlarında zorluk yaşayabilir. Aynı zamanda akran zorbalığına da maruz kalabilir.

16-) Kekemelik kendiliğinden geçer mi?

Kekemelik genelde 2-5 yaş aralığında çocukların bilişsel ve dilsel olarak patlamalar yaşadığı dönemde ortaya çıkar. Yaklaşık yüzde 80’i 6 ay-1 yıl aralığında kendiliğinden geçer. Ancak % 20’si kronik kekemeliğe dönüşebilir. Bu süre içerisinde çocuğun kekemeliğe karşı olumsuz tutum geliştirmemesi, konuşmaktan kaçınmaması gibi nedenlerle dil ve konuşma terapistiyle iletişim halinde olunması ve terapistin önerileriyle sürecin yönetilmesi önerilmektedir.

17-) Ne zaman dil ve konuşma terapistine başvurmalıyım?