BEKAM Ebeveyn ile güvenli ayrılma ve sosyalleşme programı; okul öncesi çocukların bireyselleşme ve sosyalleşmelerini, ebeveyn ve/veya kendilerine bakım veren ve onlar dışındaki kişilerle iletişim ve etkileşim kurma becerilerini desteklemek üzere geliştirilmiştir. Program ayrıca çocukların bağımsız hareket etme ve kendi başına zaman geçirebilme becerilerini de desteklemektedir.

Ebeveyn ile güvenli ayrılma ve sosyalleşme programı aynı zamanda ebeveynlerin de çocukları ile koşulsuz ve kaygısız olarak ayrılmasına katkı sağlamakta ve rehberlik etmektedir.  

Programın amacı; ebeveyn ve çocukta kaygı oluşturmadan, güven bağını koruyarak ve güçlendirerek çocuğun iletişim becerilerinin ve sosyalleşmesinin desteklenmesidir.

Çocuk ve ebeveynin sağlıklı ve güvenli olarak ayrılabilmeleri iki taraflı ve dinamik bir süreçtir. Bu sürecin başarısında ebeveynlere iki sorumluluk düşmektedir. Birincisi çocuklarını koruma, gözetme ve geliştirme görevlerini eksiksiz yerine getirmeleri, diğeri çocuklarının bir birey olduğunu kabul ederek, onu gelişimini destekleyecek şekilde kaygı duymadan ve çocukta kaygı oluşturmadan serbest bırakabilmeleridir. Çocuk kendini bir yandan özgür, diğer yandan güvende hissedeceği böyle bir denge ortamında en iyi bireyselleşip sosyalleşebilir.      

Güvenli ayrılmanın temel şartlarından birisi çocukla ebeveyn arasındaki güvenli bağlanmadır. Program süresince bir yandan güvenli ayrılma çalışmaları yapılırken diğer yandan varsa güvenli bağlanma ile ilgili sorunlar belirlenip onarılmaya çalışılmaktadır.

Ebeveyn ile güvenli ayrılma ve sosyalleşme atölyesi için öncelikle ebeveynlerle görüşme yapılarak çocuğu tanımaya yönelik standart formlar doldurulur. Elde edilen bilgiler çerçevesinde çocuğa özel, onun ilgi ve ihtiyaçlarını öncelikleyen bir program hazırlanır. Programın her aşamasına ailenin sürece aktif olarak katılımı sağlanır.  

Program başlangıcında, çocuğun ebeveyni veya bakım vereni ile birlikte atölye ortamını tanıması, benimsemesi, kişiler, fiziki ortam ve eşyalarla iletişim ve bağ kurması sağlanır. İkinci aşamada çocuk kademeli olarak kendileri ile sosyalleşme deneyimi yaşayacağı oyun grubuna dahil edilir.

Oyun grubu çalışmalarında ilk hedef; çocuğa aidiyet duygusu kazandırmak ve bireyselleşmesine destek olmaktır. Güvenli ayrılma atölyesi; drama ve masal etkinlikleri, grup oyunları, duyusal oyunlar, kraft kâğıt ve sanat etkinlikleri başta olmak üzere çok sayıda etkinlik ve çalışmadan oluşmaktadır. Bu etkinlik ve çalışmalarla çocuğun duygu ve düşüncelerini ifade etme, arkadaşlık kurma ve sürdürme, paylaşma ve yardımlaşma, kuralları tanıma ve uyma, sıra bekleme, başkalarının haklarına saygı gösterme gibi birçok iletişimsel ve sosyal beceriyi zorlama veya öğreti olmadan edinmesi ve öğrenmesi hedeflenmektedir.

Atölyeye, komut alma becerisi kazanmış 2-5 yaş arası çocuklar katılabilir. Program aşağıdaki özelliklere sahip ebeveyn ve çocuklar için özellikle önerilir.

• İletişim ve sosyal becerileri geliştirilmek istenen çocuklar,
• Bakım veya okul öncesi eğitim amacıyla belirli zaman aralıklarında ebeveynden ayrılması planlanan çocuklar,
• Ebeveyn veya bakım verene aşırı bağımlı çocuklar,
• Ayrılma konusunda endişe ve kaygı yaşayan ebeveyne sahip çocuklar,
• Okul öncesi eğitime başlayıp uyum güçlüğü yaşayan çocuklar,
• Akran ilişkilerinde sorun yaşayan çocuklar.

Program; çocuğun yaşı, gelişim düzeyi ve duyusal profiline göre bireysel veya grup şeklinde uygulanmaktadır.

• Çocuk ve ebeveyndeki ayrılma kaygısı azalır
• Ebeveynlerin çocuklarını tanıma onlar hakkındaki bilgi ve farkındalıkları artar
• Ayrılma süreci hem ebeveyn hem de çocuk açısından daha kolay, eğlenceli ve travmasız gerçekleşir
• İletişim ve sosyal beceriler gelişir
• Akran ilişkileri güçlenir
• Yaşına uygun oyun oynama becerileri gelişir

Bireyselleşme ve özgüven becerileri gelişir

Çocuk Gelişimci Ecem Nur ÖZÇELİK

Psikolojik Danışman İsmail ÖZTÜRK

Ergoterapist Buse AYDIN